नेपालको पहिलो सहकारी बनेपामा स्थापना भएको दाबीसहित ‘सहकारी इतिहास’ बारे छलफल

बनेपा/ नेपालको पहिलो सहकारी बनेपामा स्थापना भएको दाबीसहित ‘सहकारी इतिहास’ बारे छलफल चलाइएको छ ।

बिन्धवासिनी बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाले आयोजना गरेको ‘नेपालमा सहकारीको प्रादुर्भाव र काभ्रेपलाञ्चोक जिल्ला’ विषयक अन्तरक्रियामा बोल्ने अधिकाशं वक्ताले बनेपामा स्थापना भएको ल्याण्ड मोटगेज बैंक तथा को–अपरेटिभ सोसाइटी नै नेपालको पहिलो सहकारी भएको दाबी गरिएको हो ।

वि.स. २००० सालमा नै बनेपाका समाजसेवी एवं प्रतिष्ठित व्यक्ति स्व. राजदास बादे श्रेष्ठको अगुवाईमा मेजर जनलर विजय शम्सेर जबरा र भिम बहादुर पाण्डेको सहयोगमा पूर्व १ नम्बर काभ्रेका कृषकहरुको जमीन साहुको बन्धकीबाट निखनी उनीहरुको अवस्था सुधार ल्याउन र कृषि उत्पादनमा वृद्धि गर्न बनेपामा ‘ल्याण्ड मोटगेज बैंक तथा को–अपरेटिभ सोसाइटी’ स्थापना भएको उल्लेख छ ।

सहकारी संस्था बचत रकम दुरुपयोग सम्बन्धमा गठित संसदीय छानविन विशेष समितिले समेत नेपालको पहिलो सहकारी संस्था बनेपामा स्थापना भएको भन्ने कुरा प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेसँगै यी विषयले थप पुष्ट्याई पाएको सहकारीकर्मीहरुको दाबी छ ।

सहकारी इतिहासबारे कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै नेपाल राष्ट्र बैंकका पूर्व कार्यकारी निर्देशक केशव थापाले विभिन्न समयमा प्रकाशन भएका पुस्तक, सरकारी कागजात, स्थानीय जानकार र कतिपय सहकारी अभियन्ताले नेपालमा पहिलो पटक सहकारी संस्था बनेपामा नै स्थापना भएको पुष्टी गर्ने उल्लेख गरे ।

बागमती प्रदेश सभा सदस्य कन्चनचन्द्र बादेले संसदीय छानविन समितिले समेत आफुहरुले उठाउँदै आएको कुरालाई प्रतिवेदनमा समावेश गरेको र सरकारले अपनत्व समेत लिएकाले बनेपामा स्थापित सो सहकारी पहिलो हो भनेर पुष्टी गर्न सक्ने आधार निर्माण भएको बताए ।

बनेपा नगरपालिका प्रमुख शान्तिरत्न शाक्यले संसदीय छानविन समितिको प्रतिवेदनमा यो कुरा आएकाले थप प्रमाण जुटेको उल्लेख उल्लेख गदै आगामी बर्ष भदौ १ गते सहकारी दिवस मनाउनुपर्ने बताए ।

नेपाल केन्द्रीय बचत तथा ऋण सहकारी संघ (नेफ्स्कून)का अध्यक्ष चन्द्रप्रसाद ढकालले बनेपामा पहिलो सहकारी संस्था स्थापना भएको भन्ने विषयलाई संस्थागत गर्न अभियानको तर्फबाट ऐक्यवद्धता जनाउँदै त्यसको विधि खोज्न आग्रह गरे ।

राष्ट्रिय सहकारी महासंघका सञ्चालक सुमन नेपालले २००० सालबाट नै सहकारी शुरू भएको भन्ने तथ्य जुटेको र संसदीय छानबिन समितिको प्रतिवेदनमा समेत समावेश भइ सरकारले अपनत्व ग्रहण गरेकाले यसलाई गहन छलफलमा लैजानुपर्ने बताए ।

जिल्ला सहकारी संघ काभ्रेका अध्यक्ष अमन पोटे श्रेष्ठले आफु अध्यक्ष भएर आएपछि यो विषयलाई प्रमुख मुद्दाको रुपमा उठान गरेको बताए । यसका लागि संघले कार्यदल गठन गरेको र काभ्रे जिल्लाको इतिहास उजागर गर्ने कुरामा लागिपरेको बताए ।

कार्यक्रममा बागमती प्रोस्कूनका अध्यक्ष उद्धव सापकोटा, विन्धबासिनी बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाका अध्यक्ष शान्तकुमार श्रेष्ठ, उपाध्यक्ष रामहरि शर्मा तिमल्सिना लगायतले मुलुकमा सहकारीको शुरुवात बनेपाबाट भएको भन्ने ऐतिहासिक तथ्य पुष्टि गर्न सबैपक्ष लाग्नुपर्ने बताए ।